Tüze (Özet) : Tüze, her şeyden önce bir düzen demektir. Ama hukukun öngördüğü düzen, çalışarak gerçekleneşeli bir düzen bileğildir. Tüze, toplum içinde insanların cidden ne davrandıklarını bileğil, ne davranmaları gerektiğini gösterir. Tüze, kendisine uyulmak ve uygulanmak sinein vardır. Hak kıymeti dolayısıyla, insanlar arası ilişkileri bir düzene terk etmek, toplumsal dirimın gerçekleşmesini çıkarmak gerek. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Tüze düzeni, doğduğu andan itibaren ferdin hakkındasına kabul edilmesi ve uyulması gereken, banko sahih kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği gibi, onlara aykırı bir yönde bile kullanabilir. Bu nedenle toplum içinde insanların ekonomi ve davranışlarının tüze kurallarına uymaması, her vakit mümkündür. “İşte tüze, kişioğlu davranışlarını bileğerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana mevrut bir yöntem, bir bütündür.” İnsan-kişioğlu, kişioğlu-huy ilişkilerinin insanlığın kuma çıkarı ve huzuru sinein evrensel ilkelerle güvence şeşna hileınmasıdır. Tüze, beşeriyet seviyesi sinein göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine birbir hayli düşünce ortaya atılıtır. Bunlar kaynağı: tanrı, derslik çıkarları, toplum sözleşmesi, huy ve insanlar olarak belirten mütalaalerdir. Tüze Nedir Tüze, toplumun umumi menfaatini yahut fertlerin ve toplumun kuma iyiliğini çıkarmak maksadıyla konulmuş olan ve kamu gücüyle desteklenen kaide, kazanç ve seçimın kâffesidür. Elan geniş bir tanılamamıyla tüze, adalete yönelmiş toplumsal yaşlakin düzenidir. Tüze Sözcük Mealı Tüze kelimesi Arabi “kazanç” kökünden hasılat ve kazanç kelimesinin çoğheybetli olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Fellahçda “kazanç” kelimesinin çoğheybetli “ilenme’kak”tır. Türk Zeban Kurumu’na bakarak tüze kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım güçlükleü belirleyen yasaların kâffesidür”. Bunun dışında hukukun “haklar” anlamı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, hukuk anlamında da kullanılır. Teknik Mealı Tüze dönemden döneme değişmiş olduğu sinein hala doyurucu bir tanılamam strüktürlamamıştır. Kant “Tüzeçular hala hukukun tanılamamını aramaktadırlar” der. Günümüzde en çok kabul edilen tanılamamı ise: “Belirli bir zamanda belli bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması büyüklük zoruna (müeyyide) bentlanmış kurallar kâffesidür.” Ilmî bir disiplin olarak tüze, kendi içinde baş olarak ikiye ayrılır. Umumi olarak hukukun eşhas arası ilişkileri bahis saha kısmına Özel Tüze, eşhas ile büyüklük yahut devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Kamu Hukuku adı verilir. Bu kocaoğlanrım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). Uygar Tüze, Kâr Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna bedel Esas Hukuku, Ceza Hukuku ve İdare Hukuku kamu hukukunun serlıca ast dallarıdır. Tüze Kuralları ve Özellikleri Hukuku öbür toplumu düzenleyici kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden kocaoğlanran özellik büyüklük aracılığıyla güvenceye hileınmış ve cebri yaptırımlara ehil olmasıdır. Tüze kuralları kişioğlu davranışlarını düzenler ve bulunduğu toplumun boy bos hükümlarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği sayesinde menent nitelikteki tamlık durumlarda uygulanması sağlanır. Yaptırım (Müeyyide) Tüze sahaında yaptırım kamu gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek sinein kullanılır. Tüze düzenini sağlamayı ve korumayı lakinçlayan yaptırımlar gene tüze düzeninin öngördüğü şekilde alegori getirilir. Maddi ve manevi yaptırımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yaptırımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken manevi yaptırımlar bu durumları kösteklemek sinein kullanılır. Ceza hukukunda ölüm, cezaevi ve dünyalık cezaları; temel hukukunda siyasetten men, parti yama; vergi hukukunda vergi ve kaçıntıçılık cezaları gibi başka tüze dallarında başka yaptırımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile dayalı çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız gerekirse; dimaği bir irade olarak gören kuramlar, irade dışı olarak gören kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların birtakımlar felsefik bileğil ortaya konduğu devrin problemlerını çözmek yahut politik mütalaaleri tüze biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali doğruluk olan tüze, umumi olarak şu şekilde tanılamamlanabilir: “Tüze, adalete yönelmiş toplumsal bir yaşlakin düzenidir.” Bu tanılamamdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu alegori getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, ameliye yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak istenen, hukukun toplumsal dirimı düzenleyip insanların amerikan barış ve asayiş içinde bir arada yaşamalarını sağlamaktır. 2. Uygulamalı Yarar (Içtimai İhtiyaçların Huzurlanması) Hukukun ameliye amacını, toplumsal gerçeklik belirler. Tüze bu fonksiyonu ile toplum içinde canlı insanların, birbirleri ile rekzetmek zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, ruhsal bir varlık olarak insanın strüktürsından meydana gelen gereksinimlerinı hakkındalamaya çhileışır. Tüze bu fonksiyonu ile mevlit, muta nikâhı, ölüm vb. önemli biyolojik vakaları da çeşitli hükümlerle düzenler. Hiçbir tüze düzeni dirimın baş gerçeklerini görmezden gelemez. Tüze düzeni, insanın tabii strüktürsına ve bundan sonra mevrut ihtiyaçlarına uygun bulunmak zorundadır. Tüze önemli ölçübile, hesaplı gerçeklere bile vabestedır; hesaplı yokluklara uymalı ve onları hakkındalamalıdır. 3. Hak Tüze bu fonksiyonu ile belli bir kodifikasyon şeşna aldığı toplumsal ihtiyaçları, özü salt bir denklik düşüncesi olan doğruluk ölçüsüne vurarak reel kimliğini kulaklıır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En kesik tanılamamıyla doğruluk, “bir denklik düşüncesi”dir. “Hak, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) bulunmak üzere dü başka anlamda kullanılır. Hak esasta ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, fazilet, fazilet anlamında zatî bir özelliği deyimler. Erkek her vakit haklı olana yönelir, herkese kendine düşeni uzatmak yolunda geceli gündüzlü ve bileğmeslekmez bir çaba gösterir. İşte bu ekonomi ve çabayı gösteren doğruluk, özne (süje) ile dayalı oluşundan ötürü öznel (sübjektif) doğruluk olarak nitelenir. Bir fazilet olan öznel adaletin dışında ve ondan önce nesnel (objektif) bir doğruluk kavramı vardır. Nesnel doğruluk, kişinin bir özelliğini bileğil, kişilerin konkre durumlarda gerçekleştireceği ilişik biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte tüze sahaında hukuki boy bos olarak kavlükarar konusu olan doğruluk bile, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü tüze, insanlar arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve rüşvetlanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar kâffesidür.” Cemiyet sineindeki davranış ve ilişkilerin bileğerlendirilmelerini sineermiş kurallar tamlıkü olarak tüze, bu bileğerlendirmelerde doğruluk ölçüsünü kullandığı ve dökmek yerinde bulunmuş olduğuna bakarak, adaletin sonunda, hukukun da bir bileğerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Tüze normlarında doğruluk acaba ne ölçübile yansıtılmıştır ? Mevcut tüze ne denli adaletlidir ? İşte burada kanun üstü doğruluk kavramı ortaya çıkmaktadır. Bu, tüm tüze sistemine ve sistemlerine hâkim bulunan, nesnel ve salt bir boy bos niteliğindeki adalettir. Tüze bir toplum düzenini sineerir. Hukukun varlık nedeni bile adalettir; lüzumlu bulunan düzeni muhafaza etmek, gerekse onu bileğmeslektirmeyi meşrulaştırmak sinein her vakit adalete servurulur. Nesnel ve kanun üstü doğruluk hukukta hakkındamıza yerleşmiş tüze düzenlerinin asli örneği, olması gereken tüze anlamında tüze idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile doğruluk, bulunan tüze düzenlerinin kendisine uygun olup olmadığı açısından bir boy bos ve kıymetlendirme ölçüsü olur. Tekrar bu özelliği ile doğruluk, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun sahileştirmek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile pozitif ve zararlı hakkındalıklı ilişkilerde bulunan bu üç fonksiyon muvazene içinde olduklarında, adil bir tüze düzeninin gerçekleşmesi sağlanır. Alışılagelen olarak tüm tüze normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak tüze, hem adaleti gerçekleştirecek, hem toplumsal yaşlakin uyacak, hem bile bu toplumsal dirimın amerikan barış içinde sürebilmesi sinein bir düzen görünümünü sağlamaya çhileışacaktır.

https://www.arabacihukuk.com/